معارف اسلامی

 

                                                  بسم الله الرحمن الرحیم

 تبصره :

   اگر چه غفلت وفراموشى در بعضى از موارد، لازم وضرورى است امّا اگر از حدّ ،افزون شود، بسیار خطرناک ومهلک مى‏باشد وانسان را به پست‏ترین درکات دوزخ وارد مى‏کند.

 

    بیان مطلب:

 

    اگر انسان فراموشى نداشت، زندگى برایش بسیار تلخ وناگوار مى‏شد، به این بیان که وقتى عزیزى از دست مى‏رود، فقدان وى موجب افسردگى ،ناراحتى وناامیدى مى‏گردد و در آن حال، زندگى براى او هیچ ارزشى ندارد؛امّا آن چه که موجب مى‏شود تا دوباره زندگى براى او معنا ومفهوم پیدا کرده و شیرین شود، همان فراموشى وغفلت است؛ اگر آن حالى که در روز اول بر اثر فقدان عزیزان، در انسان پیدا مى‏شود، باقى مى‏ماند دیگر زندگى  معنا ومفهوم نداشت؛ امّا به برکت آن ،در اثر گذشت زمان، به گونه‏ اى فراموش مى‏کند که گویى چنین عزیزى نبوده است وبه موجب این فراموشى،زندگى شیرین مى‏شود؛امّا همین غفلت ،اگر از حدّ خود تجاوز کند ،به قدرى خطرناک شده وانسان را به جائى مى‏رساند که نه تنها مُردن وقبر وقیامت ودوزخ وعذاب الهى را فراموش مى‏کند،حتّى ازخالق خود یعنى خداوند تبارک وتعالى نیز غافل مى‏گردد ودر اثر غفلت، به قدرى سقوط مى‏کند که از هرحیوانى پست‏ تر مى‏شود و به تعبیرى که در قرآن آمده آنها را کور و کر ودیوانه وحیوان بلکه از حیوان هم پست ‏تر معرفى نموده است.

 

     «ولقد ذرعنا لجهنّم کثیرا مّن الجنّ والانس‏لهم قلوب لا یفقهون بها ولهم اعین لا یبصرون بها ولهم اذان لا یسمعون بها اولئک کالانعام بل هم اضلّ اولئک هم الغافلون» (1)=

 «به یقین، گروه بسیارى از جنّ وانس را براى دوزخ آفریدیم ؛آنها دلهایى (درک وعقل) دارندکه با آن (اندیشه ‏نمى کنندو)نمى‏فهمند وچشم هائى که با آن نمى‏بینند و گوش هائى که با آن نمى‏شنوند ؛ آنها هم چون چهار پایانند ، بلکه گمراهتر!اینان همان غافلانند».

 

    با توجّه به این آیه شریفه وبعضى از آیات دیگر، غافلین پست‏ترین افراد بوده و حتّى از کفّار نیز بدترند؛زیرابعضى از کفّار جاهلند و فرق جاهل با غافل، در این است که براى جاهل، امید نجات هست ،امّا براى غافل نیست، زیرا جاهل مانند کسى مى‏ماند که خواب است امّا غافل مانند دیوانه مى‏باشد؛ در قرآن آنان را دیوانه معرفى کرده است ودیوانه قدرت درک وتشخیص ندارد، به این بیان: همانگونه که دیوانه، از درک عاجز است انسان غافل هم بر درک حقیقت ناتوان است با این فرق که دیوانه، تکلیف ندارد چون درک ندارد امّا غافل، درک دینى نداشته وقلبش در اثرغفلت، از گناه سیاه شده واو را دیوانه نموده است. امّا اگرکافر غافل نبوده وگمراه باشد وحقیقت براى او روشن شود وارشاد گردد ،امید نجات براى اوهست ،درست مانند کسى که خواب است و در اثر خواب بودن از همه چیز بى‏خبر مى‏ماند ،امّا همین که بیدار شد، متوجّه و آگاه مى‏شود ؛لذا غافلین از کفّار بدترندبلکه بدترین وپست‏ ترین دَرَکات در دوزخ، جایگاه آنان است ومنافقین که همان غافلین هستند، طبق آیه کریمه در دَرَک اسفل دوزخ جاى دارند.

 

    «انّ المنافقین فى الدّرک الاسفل من النّار»(2)

 

= «به تحقیق منافقین، در پایین ‏ترین دَرَکات آتش هستند».

--------------------------------------------------------------------------------

1- سورة الاعراف آیه 179

2-     سورة النّساء آیه /